Elektronika użytkowa to sprzęt, który dosłownie nas otacza. W związku z tym niezbędna jest pewna standaryzacja oznaczeń, dzięki którym można ocenić, czy dany sprzęt spełnia wszystkie wymogi lokalnego rynku. W poniższym wpisie omówimy przepisy i regulacje prawne dotyczące etykiet na elektronikę, a także opowiemy o tym, co powinno się na nich znaleźć i ich zastosowaniu.
Wymagania prawne dotyczące etykiet na elektronikę
Etykietowanie elektroniki jest kluczowym aspektem zarówno z punktu widzenia prawa, jak i konsumenta. W większości krajów wymaga się, aby etykiety spełniały odpowiednie normy prawne dotyczące bezpieczeństwa, zgodności oraz oznaczeń środowiskowych. Z perspektywy klientów mieszkających na terenie Unii Europejskiej (a więc również i nas), bardzo ważne jest, aby sprzęt spełniał szereg dyrektyw i przepisów.
Na terenie Unii Europejskiej (a więc również w Polsce) obowiązują:
- dyrektywa RoHS (Restriction of Hazardous Substances), która ogranicza użycie szkodliwych substancji w elektronice,
- oznaczenie CE, potwierdzające zgodność produktu z wymaganiami Unii Europejskiej.
Z kolei w Stanach bardzo popularnym oznaczeniem jest FCC (Federal Communications Commission), które potwierdza, że urządzenie spełnia normy emisji elektromagnetycznych.
Zgodnie z obowiązującym prawem, każda wypuszczona na terenie UE etykieta, musi zawierać następujące dane:
- producent i kraj pochodzenia,
- oznaczenia certyfikacyjne (CE, FCC, UL),
- znak recyklingu (np. WEEE w UE),
- ostrzeżenia o substancjach niebezpiecznych (zgodne z RoHS).
Rodzaje etykiet na elektronikę — rozmiary i kształty
Znakowanie elektroniki musi być przeprowadzone w sposób, który uwzględnia konstrukcję, rozmiar i sposób działania RTV i AGD. Dlatego etykiety informacyjne i ostrzegawcze mają zróżnicowany rozmiar i układ, tak aby najlepiej przedstawić wszystkie niezbędne informacje.
Wyróżniamy m.in.:
- małe etykiety o regularnych kształtach (prostokątne, kwadratowe), mocowane na niewielkie urządzenia elektryczne np. smartfony, ładowarki,
- etykiety o nieregularnych kształtach na produkty o specyficznie skonstruowanych obudowach jak np. sprzęt AGD,
- etykiety z chipem RFID, które znajdują zastosowanie w elektronice przemysłowej, które umożliwiają śledzenie i identyfikację produktów,
- etykiety plombowe, które służą do zabezpieczania wartościowych przedmiotów,
- etykiety energetyczne, które określają stopień zużycia energii (efektywność i klasę energetyczną) urządzenia,
- etykiety na płytki PCB, które nakleja się bezpośrednio na układach scalonych,
- tabliczki znamionowe, które zawierają wszystkie najważniejsze oznaczenia identyfikacyjne.
Kluczowe elementy, jakie powinny być na etykiecie na elektronikę
Dobra etykieta na elektronikę powinna zawierać kilka podstawowych elementów:
- Logo producenta – umożliwiające łatwą identyfikację marki.
- Numer seryjny i model – dzięki którym łatwo zidentyfikować konkretny produkt.
- Informacje o zasilaniu – np. napięcie, moc, rodzaj baterii, pojemność zastosowanych ogniw.
- Certyfikaty zgodności – np. CE, FCC, UL, które potwierdzają zgodność z obowiązującymi w Polsce i UE normami,
- Instrukcje i ostrzeżenia – szczególnie jeśli produkt zawiera substancje niebezpieczne lub wymaga specjalnych warunków użytkowania.
Dzięki tym informacjom możemy — jako klienci — łatwo wybrać interesujący nas produkt, a także dopasować jego parametry użytkowe do indywidualnych potrzeb.
Czy wszystkie składniki muszą być wymienione na etykiecie na elektronikę?
Etykiety na elektronikę nie muszą zawierać informacji na temat wszystkich komponentów oraz podzespołów znajdujących się w opakowaniu. Niemniej muszą się na nich pojawić informacje dotyczące np. substancji niebezpiecznych, co jest zresztą wymogiem przepisów nakładanych w ramach dyrektyw RoHS oraz WEEE. Mamy tu na myśli przede wszystkim metale ciężkie, takie jak ołów oraz rtęć.
Na etykietach do oznaczania elektroniki często umieszcza się też informacje związane z recyklingiem oraz właściwym utylizowaniu urządzeń.
Techniki druku wykorzystywane w etykietach na elektronikę
Etykiety na elektronikę, z którymi mamy na co dzień do czynienia, muszą spełniać szereg wymogów technicznych. Muszą być one odporne na wysoką temperaturę, zapewniać czytelność nawet w przypadku zawilgocenia (i niezależnie od warunków zewnętrznych), a także znosić oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego.
Drukując etykiety służące do oznakowania elektroniki, wykorzystuje się technikę druku:
- termotransferowego – która pozwala na precyzyjne drukowanie małych czcionek i kodów kreskowych,
- cyfrowego – pozwalającego na szybkie i elastyczne tworzenie etykiet stosowanych przy produktach masowych,
- laserowego – dzięki której uzyskujemy nadruk wytrzymały na ścieranie i warunki atmosferyczne.
Gdzie wykorzystuje się etykiety na elektronikę?
Etykiety stosowane do łatwej identyfikacji elektroniki wykorzystywane są do wielu różnych zastosowań, w tym do znakowania sprzętu konsumenckiego (np. AGD, RTV), urządzeń przemysłowych, sprzętu medycznego i motoryzacyjnego, a także niektórych elementów wchodzących w skład szeroko rozumianej infrastruktury technologicznej (np. serwerów, modemów itd).
Jak widać, etykiety odgrywają ogromną rolę nie tylko w procesie ewidencji i identyfikacji sprzętu elektronicznego, ale też w jego śledzeniu i monitorowaniu.
