Producenci urządzeń gospodarstwa domowego są zobowiązani do informowania potencjalnych klientów o wszystkich najważniejszych parametrach pracy swoich produktów. Jednym z nich jest tzw. etykieta energetyczna, która udostępnia informacje na temat uśrednionego zużycia energii i klasy energetycznej urządzenia.

Czym są etykiety energetyczne?

Etykiety energetyczne zawierają wszystkie niezbędne informacje, które – z punktu widzenia użytkownika – mogą być kluczowe dla wyboru określonego sprzętu. Należą do nich m.in.:

  • klasa energetyczna (określona literami od A do G),
  • zużycie energii wyrażone najczęściej w kilowatogodzinach na rok,
  • poziom emitowanego hałasu.

Z biegiem czasu zapisy na etykietach energetycznych stały się swoistym narzędziem marketingowym. Producenci chętnie argumentują, że ich wyroby zużywają mniej energii i tym samym są bardziej przyjazne dla domowego budżetu.

Dlaczego wykorzystuje się etykiety energetyczne?

Etykiety energetyczne stosuje się przede wszystkim po to, aby zwiększyć świadomość proekologiczną wśród klientów. Ceny energii rosną, a to oznacza, że nabywcy coraz chętniej stawiają na wyroby, które zużywają mniej energii. Podział na klasy efektywności energetycznej odgrywa bardzo istotną rolę, gdyż pozwala łatwo porównać ze sobą odbiorniki o zróżnicowanych:

  • mocach nominalnych,
  • napięciach zasilania,
  • parametrach użytkowych.

Reasumując, zastosowanie etykiet energetycznych polega głównie na tym, że zawarte w nich informacje pozwalają sprawdzić rzeczywistą efektywność urządzeń AGD i sprzętu RTV, uwzględniając ich moc i inne parametry, które mogłyby mieć wpływ na zużycie energii.

Warto też dodać, że stosowanie etykiet energetycznych jest obowiązkiem narzuconym przez obowiązujące na terytorium Unii Europejskiej prawo. System ten wprowadziła unijna dyrektywa ELD 92/75/WE, którą zastąpiono nową dyrektywą 2010/30/UE. Dla produktów, które jeszcze nie weszły na rynek, powstała specjalna baza danych EPREL, która kataloguje artykuły nieposiadające jeszcze stosownej etykiety.

Gdzie wykorzystuje się etykiety energetyczne?

W miarę upływu czasu lista produktów obejmowanych obowiązkiem wystawienia etykiety energetycznej stale się zwiększa. Jej sporządzenie obowiązuje na terenie całej UE. Oznacza to, że wszystkie artykuły z poniższej listy, które są sprzedawane na terenie UE, muszą taki dokument (w widocznym miejscu) posiadać.

Zgodnie z obowiązującym prawem etykiety energetyczne wyglądają tak samo we wszystkich krajach wchodzących w skład UE (obowiązuje jednolity wzór etykiet). Są one zaprojektowane tak, aby dane na nich przedstawione były neutralne językowo. Oznacza to, że każdy może zapoznać się z ich treścią, gdyż ma ona formę piktogramów.

Etykiety wymagane prawem Unii Europejskiej są sporządzane dla:

  • urządzeń AGD i RTV,
  • podgrzewaczy wody,
  • klimatyzatorów,
  • ogrzewaczy pomieszczeń,
  • ogrzewaczy wielofunkcyjnych,
  • lamp oraz opraw elektrycznych,
  • odkurzaczy,
  • opon.

Kategorie efektywności energetycznej produktów

Oznaczenia energooszczędne w postaci etykiet zawierają mnóstwo istotnych informacji. Jednym z nich jest symbol kategorii efektywności energetycznej. Obecnie obowiązuje tzw. nowa klasa energetyczna, za pomocą której udało się uporządkować zasady przyznawania poszczególnych klas. Trzeba przyznać, że stary system, który obowiązywał do 2021 roku, nie uwzględniał postępów w zakresie energooszczędności. W związku z tym powstawały odmiany różnych klas takie jak np. A++. Obecnie obowiązuje skala od A do G, które oznaczają:

Klasa energetyczna A

Jej barwa jest ziemnozielona. Oznacza się nią najbardziej energooszczędne urządzenia AGD i RTV.

Klasa energetyczna B

Jej barwa jest nieco jaśniejsza. Urządzenia oznaczone nią zużywają trochę więcej energii niż w przypadku kategorii A, ale i tak ich charakterystyka jest bardzo dobra.

Klasa energetyczna C

Jej barwa jest jasnozielona. Klasę tą posiadają wszystkie urządzenia, które dotychczasowo oznaczano klasą A+++.

Klasa energetyczna D

Oznacza się ją kolorem żółtym. Urządzenia, które są nią oznaczane, traktowane są jako sprzęt oszczędny. Dawniej oznaczano je klasą A++.

Klasa energetyczna E

Tę klasę oznacza się kolorem jasnopomarańczowym. Z jednej strony zużywają one trochę więcej energii, ale z reguły są tańsze. Dawniej do tej grupy zaliczało się urządzenia A+.

Klasa energetyczna F – co to znaczy?

To urządzenia oznaczone kolorem pomarańczowym. Zużywają dość dużo energii i nie są definiowane jako przyjazne dla środowiska.

Klasa energetyczna G

Jest to najniższa klasa energetyczna. Oznacza się ją kolorem czerwonym.

Jak widać, podział klas efektywności energetycznej ułatwia ocenę danego urządzenia klienta i w konsekwencji decyzję o jego zakupie.

Historia wprowadzania etykiet energetycznych na rynku polskim

Jak wyglądała „ewolucja” etykiet energetycznych na polskim rynku AGD i RTV?

  • W 2011 roku objęto nimi urządzenia chłodnicze, urządzenia do przechowywania wina, zmywarki, telewizory, pralki.
  • W 2012 roku etykiety sporządzano również dla klimatyzatorów i oświetlenia.
  • W 2014 roku do listy włączono odkurzacze.
  • W 2015 roku nowymi przepisami objęto również okapy i piekarniki, ogrzewacze pomieszczeń i ogrzewacze wielofunkcyjne oraz podgrzewacze wody.
  • Od 1 stycznia 2016 rok – etykiety zaczęto przypisywać dla systemów wentylacyjnych przeznaczonych do budynków mieszkalnych.
  • Od 1 lipca 2016 rok systemem etykiet objęto szafy chłodnicze lub mroźne.
  • Od 1 stycznia 2020 rok do systemu etykietowania włączono kotły na paliwo stałe.
  • Od 1 marca 2021 roku wprowadzono zmiany w przepisach, które likwidowały stare klasy energetyczne i wprowadziły nowy podział, który obowiązuje do dziś.
  • Od 1 września 2021 nowym rozporządzeniem objęto również źródła światła.

Rozmiary i kształty etykiet energetycznych

Etykiety energetyczne to inaczej karta produktu, której wymiary są ściśle określone obowiązującym prawem. Mają one ściśle określony, prostokątny kształt (choć ich rogi mogą być zaokrąglone), dzięki czemu łatwo można odczytać wszystkie znajdujące się na nich informacje. Standardowy wymiar etykiet energetycznych to 75 × 150 mm.

Co powinno znaleźć się na etykiecie energetycznej?

Na etykietach energetycznych znajdują się takie informacje, jak:

  • wskaźnik efektywności energetycznej, czyli inaczej klasa energetyczna,
  • kod QR, w którym zapisano link do oproduktu umieszczonego w bazie EPREL,
  • poziom hałąsu podany w decybelach,
  • roczne zużycie energii w kWh (wartość uśredniona),
  • pojemność zamrażarek, pralek, zmywarek i lodówek,
  • poziom zużycia wody przez pralki i zmywarki,
  • średnica ekranu w centymetrach i calach,
  • nazwa dostawcy, ewentualnie znak towarowy,
  • identyfikator modelu produktu.

Z czego powinny być wykonane etykiety energetyczne?

Etykieta energetyczna jest na ogół wykonana z białej folii o odporności na działanie wilgoci. Drukowanie etykiet energetycznych może również obejmować szereg usługi dodatkowych, w tym pokrycie laminatem, nadanie im połysku itd. Etykiety są pokryte warstwą samoprzylepną, dzięki której można je łatwo nakleić na powierzchnię (obudowę) wybranego urządzenia.

Wymogi prawne i regulacje dotyczące etykiet energetycznych

Producent urządzeń objętych obowiązkiem etykietowania produktów powinien:

  • zarejestrować wszystkie produkty w bazie danych EPREL,
  • sprawdzić, czy faktycznie każde urządzenie jest oznaczone tą etykietą,
  • udostępnić sprzedawcom karty informacyjne produktu i etykiety w sposób bezpłatny,
  • zapewnić możliwość umieszczenia etykiet w dobrze widocznych miejscach.

Reasumując, samoprzylepne etykiety energetyczne to prosty, ale za to sprawdzony i skuteczny sposób podania ważnych informacji o zużyciu energii w prosty sposób